دستورالعمل ایزو برای تهیه و استفاده از نمودارهای کنترل 

1- هدف : استفاده صحيح از نمودارهاي مزبور جهت جلوگيري از انحرافات ممكنه در مشخصاتي كه نياز به كنترل داشته و بر روي درصد ضايعات و كيفيت موثر مي باشد  ایزو
2- محدوده اعتبار : استفاده صحيح از نمودارهاي مزبور جهت كنترل وضعيت فرآيندتوليد وتجزيه وتحليل عوامل انحراف فرآيند توليد
3- مسئوليتها : مسئوليت اجراي اين شاخص برعهده واحدكنترل كيفي مي باشد  ایزو
4- كنترل مستندات :
1-4- تغييرات : براساس روش اجرايي كنترل مستندات
2-4- سوابق : كليه سوابق و فرمهاي اين دستورالعمل در پرونده مربوطه به مدت درج شده در شاخص ماتريس كنترل سوابق كيفي نگهداري مي شود  ایزو
3-4- توزيع : اين دستورالعمل به تعداد مشخص شده در شاخص ماتريس مدارك و  مستندات تهيه و بين واحدهاي مشخص شده توزيع مي گردد  ایزو
5- مدارك ذيربط : ندارد
6- پيوست: فرم نمودار (X-R ) بشماره ف 01-د02-ر13-8  ایزو
7- شرح عمليات :
1- 7 ) اين دستورالعمل توسط اپراتورهاي  آموزش ديده صورت پذيرد ایزو
2-7)با توجه به نوع عيوب موجود در نشستي با واحدهاي توليد ي /كنترل كيفي /طراحي مهندسي  مشخصه هايي كه اهميت دارند تعيين  گردد  ایزو
3-7)بازرسي توسط بازرسهاي آموزش ديده صورت  گيرد و نتيجه آزمايشات به روي فرمهاي نمودار كنترل
                     بصورتي كه در روبروي هرنوع پارامترهاي مشاهده شده آن نوشته شود يادداشت  گردد ایزو

4-7)بوسيله فرمولهاي زير شاخص هاي مركزي كه شامل خط مركزي  حد بالاي كنترل و حد پايين كنترل مي باشد را بدست  آوريد :
كه در آن A2ضزيب ثابتي است كه با توجه به تعداد اقلام نمونه ها از جدول Gبدست مي آيد  ایزو
5-7)شاخصهاي پراكندگي را بوسيله فرمولهاي زير بدست  آوريد :                                             
6-7)ترسيم نمودار :
CL بصورت خط چين و حدود بصورت خط پر بر روي نمودارهاي  رسم ميشود و علامتهاي ضربدر را با خطوط پر رنگ بهم متصل كنيد در صورتي كه تمامي ميانگين و دامنه ها درون حدود قرار گيرند حدود فوق صحيح بوده و قابل استفاده مي باشند در غير اين صورت بايد عمليات همگن سازي را صورت دهيد ایزو
7-7)عمليات همگن سازي :براي اين مقادير كه از حدود خارج هستند را حذف كرده و محاسبه بدست آوردن خطوط مركزي و حدود و ترسيم نمودار را مجددا انجام  دهيد ایزو
در صورتي كه تمام ميانگينها و دامنه ها درون حدود خواسته شده باشند حدود فوق قابل قبول بوده و براي كنترلهاي بعدي استفاده ميشوند و در غير اين صورت عمليات همگن سازي مجددا اجراء شود ایزو
8-7)از اين به بعد هر شيفت  ( جهار ساعت بعد از شردع شيفت ، هر ده دقيقه 5 نمونه )اطلاعات جمع آوري شده و در فرمهاي  نوشته مي شوند  ایزو ميانگينها و دامنه ها مشخص شده و بر روي نمودار علامت گذاري مي گردد و خطوط نمودار متصل  گردند ایزو
9-7) نمودار بدست آمده توسط بازرس ، سرپرست قسمت و روسا، كنترل كيفي و توليد بررسي و با توجه به موارد زير تصميم گيري  شود  ایزو
1-9-7)در صورتي كه نقاط بدست آمده در نمودار بين حدود باشند فرايند تحت كنترل قرار دارد و توليد مشكلي ندارد  ایزو
2-9-7)در صورتي كه يك يا چند نقطه از حدود خارج شوند نشانگر آنست كه فرايند توليد تحت كنترل آماري نيست و براي اجتناب از توليد معيوب بايد فرايند توليد را متوقف كرد  ایزو
3-9-7)در صورتي كه نقاط خارج نشده ولي روند طوري است كه بيم آن مي رود كه در توليدات بعدي نقاط خارج شوند بايد اقدامات اصلاحي صورت گيرد ایزوبنابر اين چنانچه روند قرار گرفتن نقاط برروي نمودارهاي كنترل يكي از حالات زير را بخود گيرد نيز نشانگر حالات غير عادي يا خارج شدن فرايند توليد از كنترل خواهد بود و بايد اقدامات اصلاحي صورت گيرد  ایزو
1-3-9-7)جهش : قرار گرفتن اكثر نقاط در يك سمت خط مركزي اين وضعيت در حالات زير اتفاق مي‏افتد:
الف )قرار گرفتن سه نقطه از چهار نقطه متوالي در يك سمت خط مركزي ایزو
ب )   "        "   7     "       11     "      "        "       "      "       "
ج )   "        " 10     "       12     "      "        "       "      "       "
د )   "        " 12     "        14    "       "       "        "      "       "
ه )   "        " 16     "        20    "       "       "        "      "       "
2-3-9-7 )روند: قرار گرفتن نقاط به صورت صعودي و نزولي در اطراف خط مركزي ایزو
3-3-9-7)تناوب :قرار گرفتن نقاط بصورت تناوبي و منظم در اطراف خط مركزي  ایزو
4-3-9-7)نزديك بودن به حدهاي كنترل :قرار گرفتن نقاط در نزديكي حدود كنترل اين وضعيت در حالات زير اتفاق مي افتد :
الف ) قرار گرفتن دو نقطه از سه نقطه در فاصله 3/1 حدود كنترل نسبت به خط مركزي  ایزو
ب )     "      "     3     "      7    "          "       "      "        "      "          "        "
ج )     "      "     4     "    10    "          "       "      "        "      "          "        "
4-9-7 )قرار گرفتن نقاط بر روي حدود كنترل نشانگر خارج بودن فرايند توليد است و بايد اقدامات اصلاحي صورت گيرد  10-7 )در صورت ايجاد حالات غير عادي طبق بندهاي ياد شده بازرس فورا مشكل را به سرپرست قسمت كتبا در فرم هشدارو توقف ماشين و ايستگاه توليدي داده و پارامتر هاي مهم در بروز عيب بررسي و رفع گردد در صورتي كه مشكل
رفع نشد موضوع به اطلاع مديران رسانده ميشود و در جهت رفع مشكل و بررسي آن اقدامات پيشگيري در نظر گرفته شود ایزو